Życie z rakiem jest jednym z największych wyzwań, przed jakimi człowiek może stanąć.1 W obliczu zbliżającego się leczenia możesz się niepokoić, obawiać się, czuć się przytłoczony. Możesz martwić się, jaki wpływ będzie miało leczenie na to, jak wyglądasz i jak się czujesz, na zdolność do wykonywania codziennych zadań i komunikowania się z innymi.1

W tym artykule przedstawiono pewne ogólne spostrzeżenia, które pomogą Ci zrozumieć i przygotować się na skutki leczenia raka, fizyczne i emocjonalne, zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu terapii.

Diagnostyka i leczenie

Po zdiagnozowaniu Ty i Twój lekarz powinniście omówić dostępne opcje terapeutyczne i zadecydować, która z nich będzie dla Ciebie najlepsza.2 Podczas tej rozmowy postaraj się uzyskać odpowiedzi na poniższe pytania:3

  • Jaki mam rodzaj nowotworu i której części mojego ciała dotyczy?
  • Jakie mam opcje terapeutyczne do wyboru i gdzie czeka mnie leczenie (np. w szpitalu czy w domu)?
  • Dlaczego w moim przypadku akurat takie leczenie jest zalecane?
  • Jaki jest cel leczenia?
  • Jakich działań niepożądanych mogę się spodziewać i jak mogę sobie z nimi radzić?
  • Czy powinienem od razu rozpocząć leczenie?
  • Czy leczenie to wpłynie na płodność?

Dobrym pomysłem jest spisanie wszystkich pytań przed konsultacją, dzięki czemu o niczym nie zapomnisz. Zanotuj odpowiedzi, by móc je później przeczytać, ponieważ naraz może pojawić się wiele ważnych informacji. Twój lekarz być może przekaże Ci również ulotki z bardziej szczegółowymi informacjami o Twojej chorobie i leczeniu.

Chemioterapia i działania niepożądane
Jeżeli musisz rozpocząć chemioterapię, ważne jest, abyś znał możliwe działania niepożądane i sposoby radzenia sobie z nimi lub ich łagodzenia.2,4 Chemioterapia na każdego wpływa inaczej, a działania niepożądane różnią się pod względem częstotliwości, nasilenia i czasu występowania.2,3 Więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykule Jakich działań niepożądanych mogę spodziewać się przy stosowaniu chemioterapii? dostępnym na tej stronie.

Poinformuj swojego lekarza, jeśli doświadczasz jakichkolwiek działań niepożądanych; Twój lekarz lub pielęgniarka mogą zaproponować Ci sposoby radzenia sobie z nimi.5

Po chemioterapii

Po zakończeniu chemioterapii zostaniesz objęty opieką kontrolną dostosowaną do Twojego rodzaju raka i do wszelkich działań niepożądanych, które mogły pojawić się w trakcie leczenia.6-9 Twój lekarz lub pielęgniarka będą monitorować proces powrotu do zdrowia i oceniać Twój stan w ciągu regularnych wizyt kontrolnych. Mogą one obejmować badania lekarskie, których przebieg zależeć będzie od rodzaju nowotworu i przebytego leczenia, badania krwi oraz badania obrazowe, jak TK czy MRI.8,9 Celem tych kontrolnych wizyt jest monitorowanie procesu powrotu do zdrowia i analizowanie wszelkich nowych problemów zdrowotnych, które mogą pojawić się po zakończeniu leczenia.8,9

Powinieneś otrzymać listę danych kontaktowych osób, do których możesz zadzwonić lub wysłać e-mail, jeśli masz pytania lub wątpliwości związane ze swoim zdrowiem. Na liście tej mogą znaleźć się grupy wsparcia pacjentów i odpowiedni pracownicy służby zdrowia, jak Twój lekarz medycyny rodzinnej, chirurg, onkolog, hematolog czy pielęgniarka.7

Być może wizyty kontrolne u Twojego lekarza lub innych specjalistów będą dla Ciebie stresujące; mogą wywoływać nieprzyjemne wspomnienia i może będziesz obawiał się, że badania kontrolne wykażą nawrót choroby.7,8 Porozmawiaj ze swoim lekarzem jak najszybciej, gdy pojawi się nowy problem zdrowotny. Zastanów się, czy któryś z członków rodziny lub przyjaciel nie mógłby Ci towarzyszyć podczas tych wizyt; osoby te będą Cię odpowiednio wspierać i mogą również mieć pytania dotyczące opieki nad Tobą.7,8

O czym powinieneś pamiętać przy zakończeniu leczenia

  • Pod koniec leczenia chemioterapią porozmawiaj ze swoim lekarzem lub pielęgniarką; powiedz im, jak się teraz czujesz i zapytaj, jak będziesz się najprawdopodobniej czuć fizycznie i emocjonalnie w nadchodzących miesiącach7
  • Poproś o kopię oceny końcowej leczenia i planu opieki kontrolnej.
    • Dokumenty te zawierają informacje dotyczące Twojego dalszego leczenia7
  • Sprawdź, kto powinien być główną osobą do kontaktu, jeśli chodzi o pytania lub obawy związane z Twoim zdrowiem
    • Jeśli osoba ta nie będzie potrafiła odpowiedzieć na Twoje pytania, może skierować Cię do kogoś innego, kto może udzielić odpowiednich odpowiedzi 7
  • Zapytaj, na jakie oznaki i objawy należy być wyczulonym, jeśli martwisz się nawrotem nowotworu7
  • Śledź wszelkie objawy występujące po leczeniu i konsultuj je ze swoim lekarzem, pielęgniarką lub główną osobą do kontaktu7
  • Monitoruj swoje zdrowie we własnym zakresie i przychodź na wszystkie zaplanowane badania kontrolne6,7
  • Bądź świadomy, że niektóre działania niepożądane mogą występować również po zakończeniu leczenia, a inne dopiero pojawić się długo po zakończeniu terapii.
    • Regularne wizyty kontrolne pomogą Ci poradzić sobie z nimi7

Wsparcie i porady

Możesz czuć się bardzo samotny w okresie od zdiagnozowania choroby nowotworowej do wyzdrowienia, ale prawie zawsze jest ktoś, kto Ci pomoże i wesprze. Łatwiej Ci będzie poradzić sobie w tym trudnym czasie, jeśli nawiążesz kontakt z ludźmi, którym ufasz i którzy się o Ciebie troszczą: z członkami rodziny, bliskimi przyjaciółmi, grupami wsparcia, oraz podmiotami świadczącymi opiekę zdrowotną.1,2,7

Grupy wsparcia dla chorych na raka, w szczególności, na celu mają zapewnienie pacjentom z chorobą nowotworową możliwości dzielenia się spostrzeżeniami i odczuciami z innymi, którzy cierpią lub lub cierpieli na tę samą chorobę i przechodzą lub przechodzili tę samą terapię.10 Nie istnieje jedna, doskonała droga radzenia sobie z rakiem, ale wysłuchanie historii innych ludzi związanych z walką z rakiem i powrotem do zdrowia może być pomocne, inspirujące i interesujące.10

Oto kilka wskazówek dotyczących stylu życia, o których powinieneś pamiętać po zakończeniu leczenia raka:7,8

  • Spróbuj znaleźć kogoś, z kim możesz podzielić się swoimi obawami związanymi z finansami, pracą i sprawami rodzinnymi
    • Możesz otrzymać wsparcie od członka rodziny, ośrodka wsparcia dla pacjentów z chorobą nowotworową lub szpitalnego oddziału pracy socjalnej7
  • Rozmawiaj o swoich uczuciach; wszyscy, u których zdiagnozowano raka i którzy poddali się leczeniu doświadczają podobnych emocji do tych, które Ty obecnie przeżywasz7
  • Przyjmij taki styl życia, który będzie sprzyjał dobremu samopoczuciu i powrotowi do zdrowia
    • Regularne ćwiczenia, zbilansowana dieta i ograniczenie ilości spożywanego alkoholu przyspieszają proces powrotu do zdrowia i polepszają samopoczucie pod względem emocjonalnym7,8
  • Zachowaj ustalony porządek dnia i styl życia w granicach niezbędnych zmian, które mają pomóc Ci w powrocie do zdrowia7
  • Jeśli czujesz się na siłach, wykorzystaj własne doświadczenia, by pomóc innym w zakresie leczenia i opieki oraz w powrocie do zdrowia
    • Dzielenie się własnymi doświadczeniami w grupie lub na forum chorych, wolontariat w fundacji zajmującej się chorymi na raka lub uczestnictwo w badaniach nad nowotworem pomoże pełniej nakreślić i ulepszyć przyszłe plany dotyczące leczenia raka7

Literatura

  1. Medline plus. Living with cancer. Last accessed November 2015.
  2. FamilyDoctor.org. Preparing for cancer treatment. Last accessed August 2015.
  3. Cancer.Net. Ask your doctor about cancer treatment. Last accessed November 2015.
  4. Macmillan. Side effects and symptoms. Last accessed November 2015.
  5. Cancer.Net. Side effects of chemotherapy. Last accessed November 2015.
  6. National Cancer Survivorship Initiative (NCSI). Living with and beyond cancer. Last accessed November 2015.
  7. Macmillan. 10 top tips for cancer survivors. Last accessed November 2015.
  8. Christie NHS Foundation Trust. Living with and beyond cancer. Last accessed November 2015.
  9. Macmillan. Your care. Last accessed November 2015.
  10. Macmillan. Groups and organisations. Last accessed November 2015.

PO/MYDAY/20/0056